Odpowiedzialność rodziców za szkody wyrządzone przez dziecko na hulajnodze elektrycznej.

Każdy rodzic zapewne zastanawia się czasem, czy może ponieść odpowiedzialność za szkodę wyrządzoną przez swoje dziecko. W dobie popularności hulajnóg elektrycznych, których używają coraz młodsi użytkownicy, zagadnienie to zdaje się nabierać szczególnej aktualności. Polski kodeks cywilny reguluje tę kwestię w sposób rozsądny – nie każda szkoda automatycznie obciąża rodziców, ale prawo ustanawia pewne domniemania, które warto poznać.

Odpowiedzialność za winę w nadzorze
Fundamentalną zasadą jest art. 427 k.c., który wprowadza odpowiedzialność za „winę w nadzorze". Oznacza to, że rodzic odpowiada nie za samo zachowanie dziecka, ale za własne zaniedbanie w sprawowaniu pieczy. Przepis ten ustanawia domniemanie prawne – jeśli dziecko wyrządzi szkodę, zakłada się, że nadzór był niewystarczający, ale rodzic może to domniemanie obalić, wykazując należytą staranność lub nieuchronność zdarzenia mimo zachowania ostrożności. Sąd Najwyższy wielokrotnie podkreślał, że nie jest to odpowiedzialność „na zasadzie ryzyka", lecz klasyczna odpowiedzialność deliktowa oparta na winie, gdzie ciężar dowodu przesunięto na korzyść poszkodowanego.
Znaczenie wieku dziecka
Wiek dziecka ma kluczowe znaczenie dla kształtu odpowiedzialności. Małoletni, który nie ukończył 13 lat, nie ponosi w ogóle odpowiedzialności cywilnej za swoje czyny według art. 426 k.c., więc cała ewentualna odpowiedzialność spoczywa na rodzicach na podstawie art. 427 k.c.
Z kolei małoletni powyżej 13 lat odpowiada już jak dorosły sprawca na zasadach ogólnych (art. 415 k.c.), choć oczywiście i tak kwestią kluczową będzie ustalenie stopnia rozwoju psychofizycznego małoletniego, a odpowiedzialność rodziców może być dodatkowo rozpatrywana jako ich własna wina w nadzorze.
Orzecznictwo wypracowało sensowne granice tej odpowiedzialności – jak stwierdził Sąd Najwyższy już w latach siedemdziesiątych, nie można wymagać od rodziców nieprzerwanego dozoru nad starszymi dziećmi, jeśli ich dotychczasowe zachowanie nie wskazywało na szczególne ryzyko.
 
Przepisy o hulajnogach elektrycznych
Ograniczenia wiekowe i uprawnienia
W kontekście hulajnóg elektrycznych sytuacja komplikuje się z powodu przepisów Prawa o ruchu drogowym. Art. 33d tego aktu stanowi, że dziecko do 10. roku życia w ogóle nie może kierować hulajnogą elektryczną na drodze, a wyjątkowo może to robić tylko w strefie zamieszkania pod opieką osoby dorosłej. Z kolei między 10. a 18. rokiem życia wymagane są odpowiednie uprawnienia (karta rowerowa lub prawo jazdy kategorii AM, A1, B1, T).
Konsekwencje naruszenia przepisów
Te regulacje mają bezpośrednie przełożenie na odpowiedzialność cywilną – naruszenie przepisów ruchu drogowego przez małoletniego stanowi czyn bezprawny, który może być podstawą roszczenia odszkodowawczego. Przy czym w przypadku dzieci do 13 lat odpowiedzialność najpewniej zostanie przeniesiona na rodziców na podstawie domniemania winy w nadzorze. Innymi słowy: rodzic, który kupuje 11-latkowi hulajnogę elektryczną, niejako z automatu naraża się na ewentualną odpowiedzialność deliktową.
Gdy sprawcą jest natomiast małoletni powyżej 13 lat jadący bez wymaganych uprawnień lub niezgodnie z zasadami ruchu drogowego, odpowiedzialność może być przypisana jemu samemu na zasadach ogólnych, przy ewentualnym równoległym badaniu winy rodziców w nadzorze, jeśli okoliczności wskażą na ich zaniedbanie.

Jak obalić domniemanie winy
Warto pamiętać o możliwościach obrony. Rodzic może obalić domniemanie winy, wykazując realny instruktaż dziecka, bieżącą kontrolę, nakazy i zakazy wynikające z przepisów, właściwy dobór miejsca jazdy oraz reagowanie na sygnały niebezpieczeństwa. Nie oznacza to jednak konieczności „trzymania dziecka za rękę" – sądy zwykle rozumieją, że dzieci muszą się usamodzielniać, a nadzór powinien być adekwatny do wieku, dojrzałości i okoliczności.
Praktyka pokazuje, że spory związane z korzystaniem przez nieletnich z hulajnóg elektrycznych będą rozstrzygane indywidualnie, w oparciu o zestawienie norm ruchu drogowego, rzeczywistego modelu rodzicielskiego nadzoru i stopnia dojrzałości małoletniego.
Warto mieć jednak świadomość tego wszystkiego przed zakupem hulajnogi, a na pewno przed zezwoleniem dziecku na korzystanie z tego wygodnego, ale niezbyt bezpiecznego środka transportu.

---

​Adwokat Marcin Szumlański
Tekst opublikowany w Twoje Media Informacyjne TEMI

Adwokat Marcin Szumlański

---

Potrzebujesz pomocy prawnej? Skonsultuj swoją sprawę z adwokatem!
Jeśli masz wątpliwości dotyczące odpowiedzialności za szkody wyrządzone przez dziecko, chcesz zabezpieczyć swoje interesy lub szukasz wsparcia w sporach odszkodowawczych – skontaktuj się z naszą kancelarią adwokacką w Tarnowie.
Doświadczenie w sprawach cywilnych i rodzinnych pozwala nam skutecznie rozwiązywać nawet najtrudniejsze przypadki.
​Zadzwoń, napisz e-mail lub umów się na spotkanie – zadbaj o swoje bezpieczeństwo prawne już dziś! #adwokatTarnów

---

FAQ – najczęściej zadawane pytania

Czy rodzic zawsze odpowiada za szkody wyrządzone przez dziecko na hulajnodze elektrycznej?
Nie, odpowiedzialność rodzica nie jest automatyczna. Według art. 427 k.c., rodzic odpowiada za tzw. winę w nadzorze nad dzieckiem. To oznacza, że musi wykazać należytą staranność w wychowywaniu i kontrolowaniu dziecka. Jeżeli dziecko wyrządzi szkodę, przyjmuje się domniemanie niewystarczającego nadzoru, ale rodzic może udowodnić, że jego działania były właściwe i nie można mu przypisać winy. W sytuacji dzieci poniżej 13 roku życia cała odpowiedzialność leży po stronie rodziców, natomiast starsze dzieci odpowiadają już samodzielnie, choć zawsze analizuje się również postępowanie rodziców.

Do jakiego wieku dziecko nie ponosi odpowiedzialności cywilnej za szkody?
Dziecko, które nie ukończyło 13 lat, nie ponosi odpowiedzialności cywilnej za swoje czyny (art. 426 k.c.). Za szkody wyrządzone przez takie dziecko odpowiadają rodzice lub opiekunowie na zasadzie winy w nadzorze. Dzieci powyżej 13 roku życia odpowiadają jak osoby dorosłe, ale sąd bierze pod uwagę ich rozwój psychofizyczny oraz okoliczności zdarzenia.

Czy nastolatek może legalnie jeździć hulajnogą elektryczną?
To zależy: dziecko poniżej 10 roku życia nie może w ogóle poruszać się hulajnogą elektryczną po drodze publicznej – jedynie w strefie zamieszkania i pod opieką osoby dorosłej. Dziecko w wieku 10-18 lat musi posiadać uprawnienia (kartę rowerową lub prawo jazdy kategorii AM, A1, B1, T). Brak odpowiednich dokumentów lub jazda wbrew przepisom może być podstawą do przypisania odpowiedzialności za ewentualne szkody rodzicom, zwłaszcza w przypadku dzieci poniżej 13 lat.

Jak rodzic może obalić domniemanie winy w nadzorze nad dzieckiem?
Rodzic może wykazać, że dołożył wszelkich starań, by dziecko bezpiecznie korzystało z hulajnogi: udzielił dokładnych instrukcji, wyjaśnił zasady bezpieczeństwa, kontrolował sposób korzystania ze sprzętu, wybierał odpowiednie miejsce jazdy i reagował na wszelkie sytuacje ryzykowne. Nie jest wymagana stała obecność przy dziecku, ale nadzór powinien być adekwatny do wieku i dojrzałości. Jeżeli rodzic przedstawi dowody swojego działania, sąd może uznać, że nie ponosi winy.

Co zrobić, jeśli dziecko spowodowało szkodę na hulajnodze elektrycznej?
W pierwszej kolejności należy ustalić okoliczności zdarzenia, stopień winy dziecka i rodzica, a także rolę przepisów o ruchu drogowym. Warto zebrać dowody i wyjaśnienia – np. świadków, dokumenty potwierdzające instruktaż dziecka. Jeśli powstała szkoda, wsparcie adwokata specjalizującego się w odpowiedzialności cywilnej pomoże przeanalizować sytuację oraz podjąć właściwe kroki prawne.

---

#adwokatTarnów #odpowiedzialnośćCywilna #hulajnogiElektryczne #prawoRodzinne #winawNadzorze #szkodyMałoletnich #prawoCywilne #odpowiedzialnośćRodziców #prawoDrogowe #odszkodowanie #kancelariaTarnów