Co grozi za zdradę Ojczyzny?

Od kilku dni żyjemy szokującą wiadomością, iż sędzia Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie „wyjechał" na Białoruś. Media informują o kolejnych bulwersujących faktach. W szczególności pojawiają się informacje, że sędzia ten od jakiegoś czasu współpracował z białoruskim wywiadem. Zastanawia również, dlaczego uciekł akurat teraz? Co zatem groziło i grozi byłemu już sędziemu za zdradę?

Utrata immunitetu sędziowskiego

​Zacznę od tego, że Tomasz Sz. nie jest już sędzią i utracił immunitet, bowiem prezes Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie przyjął jego oświadczenie o zrzeczeniu się urzędu ze skutkiem natychmiastowym. Zresztą przy takiej wadze czynu, którego — jak można mniemać, pomimo zasady domniemania niewinności — dopuścił się Tomasz Sz., immunitet z pewnością nie byłby realnym problemem. W każdym razie obecnie nie ma formalnych przeszkód, aby był zatrzymany, tymczasowo aresztowany, a następnie osądzony.

Przestępstwa przeciwko Rzeczypospolitej Polskie

Polski kodeks karny obszernie zajmuje się czynami, które kolokwialnie możemy określić jako „zdrada ojczyzny". Czyny takie znajdują się w rozdziale pod tytułem: „Przestępstwa przeciwko Rzeczypospolitej Polskiej", ale też w rozdziale: „Przestępstwa przeciwko obronności", gdzie jest choćby mowa o służbie w obcym wojsku albo o zamachu terrorystycznym na jednostkę Sił Zbrojnych RP.
Współpraca z obcym wywiadem
​W sprawie byłego sędziego interesuje nas jednak przede wszystkim pierwszy z wymienionych rozdziałów, gdyż jak już wskazałem, media donoszą o jego współpracy z obcym wywiadem. Samo jego zachowanie, a więc ucieczka do wrogiego obecnie państwa, prośba o azyl, a także zastanawiające wystąpienia w mediach społecznościowych, zdają się potwierdzać, iż współpracował z Białorusią.

Kary za szpiegostwo według kodeksu karnego

Artykuł 130 § 1 kodeksu karnego stanowi, że jeśli ktoś bierze udział w działalności obcego wywiadu albo działa na jego rzecz, przeciwko Rzeczypospolitej Polskiej, podlega karze pozbawienia wolności na czas nie krótszy od lat 5. To oznacza, że tylko za ten czyn najniższa kara to 5 lat, ale najwyższa to obecnie 30 lat pozbawienia wolności.
Zaostrzenie odpowiedzialności dla funkcjonariuszy publicznych
Tylko że sędzia to funkcjonariusz publiczny, a § 5 artykułu 130 zaostrza odpowiedzialność karną takich osób w ten sposób, że podlegają oni karze pozbawienia wolności na czas nie krótszy od lat 8 (najniższa możliwa do orzeczenia kara!) albo karze dożywotniego pozbawienia wolności.
Przekazywanie informacji szkodliwych dla państwa
​Zresztą i bez tego jest jeszcze artykuł 130 § 2 kodeksu karnego, który identycznie zaostrza odpowiedzialność karną w sytuacji, gdy ktoś, biorąc udział w działalności obcego wywiadu albo działając na jego rzecz, udziela temu wywiadowi wiadomości, której przekazanie może wyrządzić szkodę Rzeczypospolitej Polskiej. Zdaje się, że w sytuacji sędziego Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego, który zajmował się między innymi sprawami odmów wydania poświadczeń bezpieczeństwa w zakresie dostępu do informacji niejawnych o klauzulach: „tajne", „NATO SECRET" itd., nietrudno o wniosek, że miał on możliwość przekazywania takich informacji. Zresztą po to obcy wywiad nawiązuje współpracę z takimi osobami, aby otrzymywać wrażliwe, ważne informacje.

Kontynuacja przestępczej działalności

Istotnym jest nie tylko zachowanie Tomasza Sz. przed ucieczką, ale jeśli nadal przekazuje dane obcemu wywiadowi, to wypełnia znamiona wyżej wymienionych czynów. Jeśli kiedykolwiek zostanie zatrzymany, to powinien zostać za to osądzony.
Śledztwo Prokuratury Krajowej
Jak wynika z komunikatu Prokuratury Krajowej, prowadzi ona śledztwo właśnie „w sprawie brania udziału przez obywatela Polski Tomasza Sz. w działalności obcego wywiadu przeciwko Rzeczypospolitej Polskiej, poprzez udzielanie temu wywiadowi informacji, których przekazanie mogło wyrządzić szkodę Rzeczypospolitej Polskiej, tj. o czyn z art. 130 § 2 k.k.", przy czym wniosek o uchylenie immunitetu obejmował także czyn z art. 130 § 1 i 5 kodeksu karnego.
Udział w wojnie hybrydowej
Prokuratura Krajowa wskazuje, że przestępcza działalność Tomasz Sz. polega między innymi na uczestniczeniu w wojnie hybrydowej przeciwko Polsce, a także uczestnictwie w programach propagandowych białoruskich i rosyjskich. Z pewnością prowadzone postępowanie ma także niejawną część, dotyczącą faktycznej działalności szpiegowskiej, o którą podejrzewany jest były sędzia.
​Na koniec, mogę jedynie dodać, iż mam nadzieję, że Tomasz Sz. nie umknie sprawiedliwości.

---

adwokat
Marcin Szumlański

Partner w Filar, Szumlański, Zachara Adwokacka Spółka Partnerska w Tarnowie

---

Skontaktuj się z nami już dziś:

Kwestie związane z prawem karnym, wymagają głębokiej wiedzy prawniczej i doświadczenia. Jeśli potrzebujesz profesjonalnej porady prawnej w zakresie prawa karnego, obrony w postępowaniu karnym, zapraszam do kontaktu z Kancelarią Adwokacką w Tarnowie.
​Adwokat Marcin Szumlański – doświadczony adwokat w Tarnowie udzieli Ci kompleksowej pomocy prawnej, przeanalizuje Twoją sprawę i zaproponuje najlepsze rozwiązania prawne.

Zadzwoń do nas

---

FAQ – Najczęściej zadawane pytania

Czy funkcjonariusze publiczni ponoszą surowszą odpowiedzialność za szpiegostwo?

Tak, funkcjonariusze publiczni, w tym sędziowie, prokuratorzy, policjanci czy urzędnicy państwowi mający dostęp do informacji niejawnych, ponoszą znacznie surowszą odpowiedzialność karną za przestępstwa szpiegowskie. Zgodnie z art. 130 § 5 kodeksu karnego, funkcjonariuszowi publicznemu, który bierze udział w działalności obcego wywiadu lub działa na jego rzecz, grozi kara pozbawienia wolności na czas nie krótszy niż 8 lat albo kara dożywotniego pozbawienia wolności. Zaostrzenie odpowiedzialności wynika z faktu, że osoby te z racji pełnionych funkcji mają dostęp do szczególnie wrażliwych informacji, a ich pozycja stwarza większe możliwości wyrządzenia szkody państwu. Ponadto funkcjonariusze publiczni składają przysięgę lub ślubowanie, zobowiązując się do służby państwu i ochrony jego interesów, dlatego ich zdrada jest postrzegana jako szczególnie naganna. Odpowiedzialność ta ma charakter prewencyjny – ma chronić państwo przed infiltracją struktur państwowych przez obce służby specjalne.

Co to znaczy „przekazywanie informacji szkodliwych dla państwa" w kontekście szpiegostwa?

Przekazywanie informacji szkodliwych dla państwa, o którym mowa w art. 130 § 2 kodeksu karnego, oznacza udzielanie obcemu wywiadowi wiadomości, której przekazanie może wyrządzić szkodę Rzeczypospolitej Polskiej. Za taki czyn również grozi kara pozbawienia wolności na czas nie krótszy niż 8 lat lub kara dożywotniego pozbawienia wolności. Informacje szkodliwe to przede wszystkim dane niejawne o różnych klauzulach tajności, takie jak: „poufne", „tajne", „ściśle tajne" czy „NATO SECRET". Mogą to być również informacje dotyczące planów obronnych państwa, struktury służb specjalnych, technologii wojskowych, procedur bezpieczeństwa czy danych osobowych funkcjonariuszy służb. Istotne jest, że dla bytu tego przestępstwa wystarczy samo przekazanie informacji, która może wyrządzić szkodę – nie jest konieczne, aby faktycznie taka szkoda powstała. Przepis ten ma na celu ochronę bezpieczeństwa narodowego już na etapie potencjalnego zagrożenia, zanim dojdzie do rzeczywistych negatywnych konsekwencji dla państwa.

Czy immunitet sędziowski chroni przed odpowiedzialnością za zdradę ojczyzny?

Immunitet sędziowski nie stanowi rzeczywistej przeszkody w pociągnięciu do odpowiedzialności karnej za przestępstwa tak poważne jak zdrada ojczyzny. W przypadku podejrzenia popełnienia przez sędziego przestępstwa, organ ścigania może wystąpić o uchylenie immunitetu, a w sprawach o szczególnie ciężkich przestępstwach, w tym przestępstwach przeciwko bezpieczeństwu państwa, właściwy sąd czy organ korporacyjny zazwyczaj uwzględnia taki wniosek. Dodatkowo, jak pokazuje omawiana sprawa, sędzia może sam zrzec się immunitetu poprzez złożenie stosownego oświadczenia, co powoduje utratę tego przywileju ze skutkiem natychmiastowym. Immunitet został wprowadzony po to, aby chronić niezawisłość sędziowską i zapobiegać bezpodstawnemu ściganiu sędziów za orzeczenia wydawane w ramach sprawowania urzędu. Nie jest to jednak immunitet absolutny i nie chroni przed odpowiedzialnością za przestępstwa kryminalne, w tym nawet za pospolite przestępstwa popełnione poza wykonywaniem funkcji sędziowskiej, a już zwłaszcza gdy dotyczą one działań wymierzonych przeciwko podstawowym interesom państwa. W przypadku zdrady ojczyzny wagą czynu przesądza, że immunitet nie może być skuteczną tarczą ochronną.

---

#adwokatTarnów #prawokarne #zdradaojczyzny #szpiegostwo #bezpieczeństwonarodowe #przestępstwapaństwowe #kodekskarny #adwokatTarnow #kancelariaTarnów #prawnikTarnów